Erythema nodosum

Wat is erythema nodosum?

Erythema nodosum is een huidaandoening met pijnlijke rode bulten, meestal op de voorkant van de benen. Het is een ontsteking van de onderhuids gelegen vetcellen.
Per jaar krijgen 1 tot 5 van de 100.000 mensen erythema nodosum, dus ongeveer zo’n 500 mensen in Nederland. Vooral vrouwen tussen de 15 en 40 jaar krijgen dit.

Hoe krijgt u erythema nodosum?

Erythema nodosum is een reactie van het lichaam op een prikkel. Die prikkel kan een infectie, medicijn of ziekte zijn (bijvoorbeeld sarcoïdose en ziekte van Crohn). Een bekende prikkel die erythema nodosum kan uitlokken is bijvoorbeeld een keelontsteking.
Bij een groot deel van de patiënten wordt geen oorzaak gevonden. Het is dan dus onbekend wat de prikkel is geweest die erythema nodosum heeft uitgelokt.

Hoe ziet erythema nodosum eruit?

Bij erythema nodosum komen er plotseling zeer pijnlijke warme, rode bulten op de benen. Een enkele keer komen deze bulten ook op de armen. Vaak zijn de plekken 1 tot 5 centimeter groot, maar ze kunnen ook bij elkaar 1 grote plek op de huid worden. Meestal krijgt u de plekken op beide benen. De enkels en het onderste deel van uw benen zijn vaak dik. Na verloop van tijd worden de plekken blauwer en ze verdwijnen daarna. Er blijven geen littekens achter. In een periode van 3 tot 6 weken kunnen er steeds nieuwe rode, warme en pijnlijke bulten bijkomen. Het kan zijn dat u ziek wordt met koorts, moeheid, hoofdpijn, ontstekingen aan uw ogen of pijn in uw gewrichten.

Is erythema nodosum besmettelijk?

Nee, erythema nodosum is niet besmettelijk.

Hoe weet uw arts of u erythema nodosum heeft?

Uw arts kan aan de plekken op uw huid zien of u erythema nodosum heeft. Soms wil uw arts zeker weten of er geen sprake is van een andere ziekte van de huid. Dan zal uw arts een klein stukje huid wegnemen (biopt). Voor het wegnemen wordt uw huid plaatselijk verdoofd.
Uw arts zal proberen de oorzaak te vinden. Het is voor uw arts belangrijk om te weten of u een andere ziekte heeft (gehad) en of u medicijnen gebruikt. Soms wordt er bloed geprikt of een röntgenfoto van uw longen gemaakt.

Welke behandelingen van erythema nodosum zijn er?

Als er een oorzaak voor erythema nodosum wordt gevonden zal deze, als dat mogelijk is, behandeld worden.
Meestal verdwijnen de pijnlijke bulten vanzelf binnen 3-6 weken. (Bed)rust is hierbij belangrijk. Daarnaast is het soms nodig om de onderste helft van de benen in een strak verband te wikkelen.
Afhankelijk hoe ernstig erythema nodosum is, krijgt u medicijnen tegen de pijn die de ontsteking verminderen. U krijgt dan bijvoorbeeld acetylsalicylzuur (aspirine), ibuprofen, indometacine of diclofenac.

Wat kunt u zelf nog doen?

Als u ernstige klachten van erythema nodosum heeft, is het belangrijk om voldoende lang (bed)rust te houden.

Is erythema nodosum te genezen of blijft u er altijd last van houden?

Bij de meeste patiënten verdwijnt erythema nodosum vanzelf binnen 3 tot 6 weken en komt het nooit meer terug. Bij sommige mensen blijft erythema nodosum langer bestaan of kan deze huidziekte na verloop van tijd weer terugkomen.