FAQ
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Op deze pagina vindt u veel gestelde vragen over preventie van huidkanker.
Klik hier voor algemene informatie over huidkanker
Klik hier voor meer informatie over zelfcontrole, diagnose en behandeling van huidkanker.
Klik hier voor meer informatie over bescherming van de huid
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wanneer de zon schijnt is het genieten, lekker met de kinderen naar buiten. Maar we weten allemaal dat blootstelling aan de zon ook nadelen kan hebben en dat kinderen soms lelijk kunnen verbranden. Hoe zit het nou precies? En is veel tijd in de zon doorbrengen nou echt zo schadelijk? We spreken met dr. Marlies Wakkee, dermatoloog en onderzoeker gespecialiseerd in huidkanker. We leggen haar een aantal vragen voor naar aanleiding van een inventarisatie onder een groep jonge moeders.
Bekijk de video via deze link:
Veel gestelde vragen
Hier vindt u antwoorden op een aantal veel gestelde vragen over de goede en minder goede kanten van blootstelling van de huid aan ultraviolet (UV) licht.
Is een "gezond kleurtje" echt gezond?
Een zongebruinde huid wordt dikwijls gezien als een teken van gezondheid, bijvoorbeeld omdat het kan betekenen dat je veel in de “gezonde buitenlucht” bent geweest. Zodra zonlicht op de huid komt, ontstaat er een ontstekingsreactie en een beschadiging van de huidcellen, inclusief het erfelijk materiaal (DNA) in die cellen. Het bruinen van de huid is een reactie tegen die door uv-stralen veroorzaakte beschadiging. Als een huid zongebruind is, is er dus altijd ook schade aan cellen of DNA opgetreden. Een zongebruinde huid is dus in feite een zonbeschadigde huid. Een “gezond kleurtje” is dus – in elk geval voor de huid zelf – niet altijd echt gezond. Het is dan ook belangrijk om ook de bruinere huid met een zonnebrandcrème met factor te beschermen.
Wat zijn de nadelige effecten van (kunstmatig en natuurlijk) zonlicht?
Een onmiddellijk effect van teveel uv-licht op de huid is verbranding, waarbij een pijnlijke roodheid ontstaat en soms zelfs blaren. Dit wordt veroorzaakt door UVB-licht. Door verbrandingen, maar ook door herhaalde (chronische) en overmatige zonblootstelling wordt de kans op het ontstaan van huidkanker groter. Een ander effect van overmatige blootstelling aan uv-licht, is versnelde huidveroudering.
Hoe kan men zich het beste tegen de zon beschermen?
De beste en meest logische manier om huidbeschadiging door de zon te voorkómen, is het mijden van sterk, direct zonlicht. Vooral tussen 12.00 en 15.00 uur is er veel en sterk zonlicht wat u beter kunt mijden. Het dragen van wijde kleding met lange mouwen en een (breed gerande) hoed of pet beschermt goed tegen de zon. Kleding die goed tegen de zon beschermt, is dicht geweven. De ogen moeten worden beschermd met een goede zonnebril, die zowel UVA- als UVB-licht tegenhoudt.
Daarnaast is het beschermen van de huid met een zonnebrandcrème met tenminste factor 30 SPF het advies.
Beschermen zonnebrandmiddelen tegen huidkanker en versnelde huidveroudering?
Zonnebrandmiddelen houden UVB-licht en deels ook UVA-licht tegen en beschermen daarmee tegen huidkanker en versnelde huidveroudering. Ze kunnen huidkanker en huidveroudering echter niet volledig voorkómen. Daar zijn twee redenen voor.
In de eerste plaats wordt niet elke vorm van huidkanker veroorzaakt door uv-straling, en in de tweede plaats geven zonnebrandmiddelen geen volledige bescherming. Bovendien zorgen deze middelen ervoor dat veel mensen hiermee juist langer in de zon blijven, zodat de huid ongemerkt toch een te hoge UV-dosis krijgt.
Kan je met zonnebrandcrème onbeperkt in de zon?
Zonnebrandcrèmes zijn niet bedoeld om langer in de zon te kunnen blijven, maar om extra bescherming te bieden op momenten dat zonlicht niet vermeden kan worden.
Hoe vaak per dag moet een zonnebrandcrème worden aangebracht?
De beschermingsfactor (SPF) die op een zonnebrandmiddel vermeld staat, geldt alleen als het voldoende dik op de huid wordt gesmeerd.
De huid wordt het beste tegen uv-stralen beschermd als het zonnebrandmiddel 30 minuten van tevoren zo egaal mogelijk wordt gesmeerd, ongeveer een theelepel voor het gezicht en 5-6 theelepels voor de rest van het lichaam. Heel belangrijk is om dit elke 2 uur te herhalen. Daarna moet het middel opnieuw worden aangebracht na bijvoorbeeld zwemmen, hevige transpiratie en afdrogen. Dit geldt ook als er ‘waterbestendig’ op staat.
Kan de huid verbranden als het bewolkt is of wanneer je onder een parasol blijft?
Ongeveer 80% van de zonnestralen gaat door wolken of mist heen, zodat je ook bij bewolkt weer en lagere temperatuur gemakkelijk kunt verbranden. Een strandparasol houdt 40 tot 50% van de uv-stralen tegen, terwijl de rest van de straling via reflectie en verstrooiing de huid bereikt. Bovendien laat een parasol ook straling door, afhankelijk van het soort stof.
Zelfs bij bewolking of bij gebruik van een parasol kan de huid dus nog verbranden.
Wat is het effect van zand, water en sneeuw op verbranden?
Zand, water en sneeuw reflecteren het zonlicht (zand 20%, sneeuw zelfs 80%), waardoor meer uv-straling de huid bereikt en er dus sneller verbranding optreedt. Ook tijdens het zwemmen kan de huid verbranden, omdat uv-licht gemakkelijk door helder water doordringt. Bovendien spoelen zonnebrandcrèmes in het water (deels) van de huid af.
In het hooggebergte is de lucht ijler, waardoor verbranding nog gemakkelijker ontstaat. Omdat de zonkracht toeneemt met de hoogte, is het belangrijk om tijdens een verblijf in de bergen een zonnebrandmiddel te gebruiken met een aanzienlijk hogere beschermingsfactor (bijvoorbeeld met een factor die 2x of 3x zo hoog is als wat op zeeniveau wordt gebruikt).
Zand, water en sneeuw vergroten dus de kans op verbranden.
Hoe worden baby's en kinderen het beste tegen de zon beschermd?
De huid van kleine kinderen is gevoeliger dan voor beschadiging die van volwassenen en moet dus goed beschermd worden. Bovendien zijn de hoeveelheid zonlicht en vooral het aantal zonverbrandingen die op de kinderleeftijd ontstaan, bepalend voor het risico op huidkanker (vooral op een melanoom, de kwaadaardigste vorm van huidkanker) op latere leeftijd.
Houdt baby’s en kinderen tot 1 jaar uit direct zonlicht. Verdere bescherming kan door middel van bijvoorbeeld kleding, hoedjes en parasols. De gebruikte stoffen moeten dicht geweven zijn en armpjes en benen bedekken.
Zonnebrandmiddelen, liefst waterbestendig en tenminste factor 30, kunnen het best regelmatig opnieuw worden gesmeerd, zeker wanneer de kinderen in het zand of het water spelen. Ook voor kinderen is het verstandig om een zonnebril te dragen, die tegen UVA en UVB beschermt.
Beschermt een zonnebankkuur vóór de vakantie tegen verbranden?
Aangezien zonnebanken voornamelijk UVA-licht uitstralen en vrijwel geen UVB-licht, beschermen zonnebanken niet tegen zonverbranding. UVA-licht zorgt voor een relatief snelle bruining door een verandering in het al aanwezige huidpigment (melanine). Dit is zogenoemde directe pigmentatie, maar deze duurt slechts enkele uren en geeft weinig bescherming.
Onderzoek toonde aan dat gebruikers van de zonnebank - veelal ook zonaanbidders - een hoger risico lopen op huidkanker en dat die risico’s hoger zijn naarmate het gebruik van de zonnebank op jongere leeftijd plaatsvond. De NVDV ontraadt daarom het gebruik van de zonnebank voor bruining.
Heeft uv-licht dan alleen maar nadelen?
Veel dermatologen gebruiken uv-licht als behandeling van huidziekten zoals eczeem en psoriasis. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de eigenschap dat uv-licht sommige ziekteprocessen kan remmen en jeuk kan onderdrukken. Het uv-licht dat hierbij gebruikt wordt is anders van samenstelling dan van een zonnebank.
Zonlicht veroorzaakt bij de meeste mensen een blij gevoel, zeker in een gematigd klimaat zoals in Nederland. Niet alleen het licht, maar ook de warmte veroorzaakt een aangenaam gevoel. Ook is zonlicht nodig om het lichaam goed te laten werken. Het bekendste voorbeeld is waarschijnlijk vitamine D: wanneer UVB-licht van de zon op de huid schijnt, wordt vitamine D aangemaakt. Vitamine D is nodig voor de vorming van sterke botten. Een kwartier zonlichtblootstelling op een dag is voldoende voor een adequate hoeveelheid vitamine D bij de gemiddelde Nederlander.
Overmatige zonblootstelling en vooral verbranding hebben echter alleen maar schadelijke effecten en verhogen de kans op huidkanker.
Wist u dat…
…Bij vrouwen een melanoom vaker voor komt op de benen? Dit komt doordat vrouwen bij de eerste zonnestralen rokjes gaan dragen en de huid nog onbeschermd is.
…Bij mannen een melanoom vaker voor komt op de rug? Dit komt doordat mannen bij de eerste zonnestralen hun shirt uittrekken en de huid nog onbeschermd is.
…Sproetjes een vorm van zonneschade is? Let hier maar eens op: geen baby wordt geboren met sproetjes.
…U het ontstaan van nieuwe moedervlekken deels zelf kunt voorkomen door verstandig om te gaan met de zon?
…Uv-licht naast roken een van de grote veroorzakers is van huidveroudering waar uzelf iets aan kunt doen?
…Zelfbruiningscrèmes uw huid een bruin kleurtje geven maar niet beschermen tegen zonverbranding? U moet dan alsnog een zonnebrandmiddel gebruiken.
…Zonnebrandcrèmes veilig zijn? In de media is er heel wat aandacht geweest over de relatie tussen zonnebrandproducten en het ontstaan van kanker. Alle zonnebrandmiddelen in Nederland moeten voldoen aan EU richtlijnen. De Nederlandse Voedsel en Waren autoriteit ziet geen reden om te twijfelen aan de veiligheid van zonnebrandcrèmes.