Artikelen
Algemeen - Bijzondere patiënten (2025-01)
Dermatologie is een mooi en gevarieerd vakgebied. Wij zien jong en oud, acute en chronische problemen. We geven adviezen, schrijven zalven en medicatie voor en opereren huidafwijkingen zoals huidkanker. Bovendien weten we als geen ander welke impact huidziekten kunnen hebben op onze patiënten. Tijdens die vele consulten zijn er altijd bij die op de een of andere manier een blijvende indruk op ons maken. Omdat het een bijzondere diagnose of ziektegeschiedenis betreft of omdat het gaat over een bijzondere interactie met een patiënt. In juni wil de redactie een themanummer maken met als werktitel: ‘Die ene patiënt’. In dit artikel wil ik de lezers - ter inspiratie - kennis laten maken met drie van dit soort interacties met patiënten en hun naasten.
Samen beslissen met een twist
De huisarts van meneer Pieterse stuurde hem in vanwege een ‘champignon-grote zwarte tumor in de nek’. Het bleek een vijf centimeter groot melanoom (T4a) waarna ik hem doorverwees naar een academisch centrum in de regio. Daar onderging hij direct een echografie en om te beoordelen of hij voor een bepaald behandelprotocol in aanmerking kwam, kreeg hij enkele weken later een CT-scan. Daaruit bleek dat er metastasen waren en om te beoordelen of hij voor een ander protocol in aanmerking kwam, maakte men eerst nog een PET scan. Dit ging zo een paar keer door met steeds een teleurstellende boodschap voor het echtpaar, beiden ruime vijftigers. Ik zag hen vervolgens op mijn spreekuur waarbij de vraag gesteld werd: “Moet ik dit allemaal wel ondergaan als de vooruitzichten zo somber zijn”. In het prettig verlopen gesprek dat daarop volgde bespraken we de verschillende opties en de consequenties daarvan. Hij besloot een palliatief traject in te gaan. Enkele weken later, toen ik aan het einde van een winterse dag het ziekenhuis verliet, zag ik hem het ziekenhuis binnengaan. Hij liep mij straal voorbij en reageerde niet op mijn groet. Verbaasd en ook een beetje teleurgesteld ging ik naar huis. De volgende dag begreep ik wat er was gebeurd. Het bleek zijn eeneiige tweelingbroer te zijn die zijn terminale broer opzocht die de avond ervoor was opgenomen.
Eén opmerking teveel
Mevrouw Jansen is een rustige vrouw die oogt alsof zij het niet gemakkelijk heeft in haar leven, bij wie dan ook moeilijk een glimlach te ontlokken is. Zij gebruikt een zalf voor haar psoriasis vulgaris. Daarmee is zij tevreden, al zijn de plekjes nooit helemaal weg. Zij is altijd op tijd en mist nooit een afspraak. Ook bij haar gaat de psoriasis soms beter en soms slechter. Als het slechter gaat, vraag ik steevast hoe gaat het verder, zijn er nog dingen die spelen? Haar antwoord is steevast: “nee hoor”. Nadat zij een tijd niet op het spreekuur verscheen, zag ik haar weer maar nu voor een ander probleem. Wat meteen opviel was een totaal andere look. Onder een fris nieuw kapsel zag ik een frisse vrolijke en zelfs guitige blik met voor het eerst een makeup. Het was een totaal andere vrouw, mevrouw Jansen 2.0.
Ik vroeg haar hoe het met haar en haar psoriasis ging. “Nou dokter, dat zal ik u vertellen. Op een dag kwam ik thuis met twee volle boodschappentassen. Mijn man zat onderuitgezakt op de bank en zei: “Zou je niet eens de vuilniszakken buiten zetten en gaan koken want ik heb honger!” Ik dacht toen: “Ik schei ermee uit!”, liet de boodschappentassen vallen en ben vertrokken.” “En de psoriasis?”, vroeg ik? “Net als mijn man verdwenen dokter, als sneeuw voor de zon!”
Gratis PR-momentje
Eén van de ontwikkelingen in ons vak is de endoveneuze behandeling van varices. Het heeft ervoor gezorgd dat dermatologen een totaalpakket aan behandelingen kunnen aanbieden. Het kan poliklinisch plaatsvinden, is eleganter dan de klassieke stripoperatie en veel patiënten hebben er baat bij. Een aantal jaren geleden behandelde ik op een ochtend een patiënte met endolaser voor stamvarices en direct daarna haar schoonzus. Blijkbaar tot tevredenheid, want die schoonzus kondigde aan: “Over een paar weken komt mijn man ook voor zijn spataders. Het is ons zo meegevallen”. Na de ingreep zei ik voor de grap: “Met een beetje oefening kunt u in de derde week van juli aan de Vierdaagse deelnemen”.
Tot mijn grote verbazing kregen wij de laatste week van juli bijgaande foto van het drietal om ons te bedanken voor de behandeling van hun spataders. Zo kan een leuk bedoelde opmerking leiden tot een leuk PR-momentje aangezien we de foto, uiteraard met toestemming, geplaatst hebben op onze website.
Deze drie verschillende casus illustreren hoe gevarieerd het contact met patiënten is. Dat we niet te snel moeten oordelen of teleurgesteld moeten zijn als iemand met wie je denkt een band te hebben je niet herkent. Maar ook dat het goed is dat er tegenwoordig echt aandacht is voor ‘samen beslissen’. Dat we natuurlijk moeten blijven vragen hoe het met de patiënt gaat, maar dat deze soms zo gewend is aan zijn/haar gebrek, zoals een irritante partner, dat dit pas duidelijk wordt wanneer men een drastisch besluit neemt. Als laatste, dat iedere opmerking tijdens de interactie met patiënten gevolgen kan hebben en zoals in mijn laatste voorbeeld een verrassend compliment.
Correspondentieadres
Kees-Peter de Roos
E-mail: k.deroos@erasmusmc.nl