Kennisquiz - Dermatopathologie: een bijzondere vangst (2024-06)

Artikel in PDF
J.G.M. Logger1, G. van Lijnschoten2, W. Touwslager3

Casus 1

Een 52-jarige man met in de voorgeschiedenis melanoom en basaalcelcarcinoom bezocht de poli dermatologie wegens een sinds enkele weken bestaande rode plek op de linker kuit. Deze was spontaan ontstaan en gaf geen klachten. Bij lichamelijk onderzoek werd een vlakke, lenticulaire, erythemateuze papel met fijne schilfering gezien, niet-folliculair gebonden (afbeelding 1a). Dermatoscopisch zagen we behoudens zeer subtiele puntvaatjes verspreid over de laesie geen bijzonderheden (afbeelding 1b). Gezien het recente ontstaan achtten we folliculitis of inflammatie anderszins het meest waarschijnlijk; laag in de differentiaal diagnose stond clear cell acanthoom, stase dermatitis, morbus Bowen of basaalcelcarcinoom. Er werd een huidbiopt afgenomen, wat een verrassend histopathologisch beeld toonde (afbeelding 2 en 3).

Wat is uw diagnose?

- Trichofolliculoom
- Jicht tofus
- Houtsplinter
- Ixodes ricinus (tekenbeet)

Bespreking

Histologie toont een dermaal gelegen gemengdcellig ontstekingsinfiltraat bestaande uit neutrofiele granulocyten en enkele meerkernige reuscellen en lymfocyten (afbeelding 2). Ook is erytrocyt extravasatie zichtbaar. In het centrum van dit infiltraat zien we een scherp begrensde, driehoekige structuur zonder HE-aankleuring. Deze structuur bestaat uit aaneengesloten rechthoekige cellen met een dikke celwand (afbeelding 3). Mogelijk doet dit een belletje rinkelen aan de vroegere biologie lessen; dit zijn geen menselijke cellen, maar plantaardige cellen. Het betreft een minuscuul stukje hout.

Hout/plantaardig materiaal is histologisch te herkennen aan geometrisch gearrangeerde vierkante of polygonale cellen met een dikke, koolhydraatrijke celwand. Deze cellen zijn lichtbrekend en polariserend. Het houtfragment kan omringd zijn door een granulomateuze reactie of abcesvorming. [1] In ons biopt is vanuit de craniale zijde van de houtsplinter prachtig te zien hoe het ontstekingsinfiltraat het corpus alienum infiltreert en probeert op te ruimen. Ook is nog de initiële doorboring van de splinter door de huid waarneembaar; het stratum corneum is ter plaatse onderbroken. 

De overige drie genoemde antwoordopties zijn incorrect. Een trichofolliculoom bestaat uit een centrale gedilateerde haarfollikel gevuld met keratine debris. Bij een jicht tofus ziet men hoog dermaal wolkvormige aggregaten met hierin optisch lege naaldvormige structuren. [2] Een tekenbeet kan een dens perivasculair en periadnexeel lymfohistiocytair ontstekingsinfiltraat veroorzaken met eosinofielen; soms blijven refractiele monddelen van de teek in de oppervlakkige dermis zichtbaar. [3] 

Patiënt was erg opgelucht bij het horen van de diagnose. Het afnemen van het biopt bleek achteraf ook meteen de behandeling te zijn.

Literatuur

1. Gardner J.M. Chapter 2, Alien substances, Wood splinter. In: Survival Guide to Dermatopathology. The Innovative Pathology Press, 2020:29.
2. Broekman H, van Dijk M, Rijken F. Een bijzondere cutane manifestatie van jicht. Nederlands Tijdschrift voor Dermatologie en Venereologie 2019;4:8-10.
3. Barnhill R.L. Chapter 13, Cutaneous reactions to exogenous agents. In: Dermatopathology, 2e ed. McGraw Hill / Medical, 2010:308-309.

Correspondentieadres

Jade Logger
E-mail: jade.logger@mumc.nl