Vereniging - Patiëntinstructie en educatie: een essentiële stap in de behandeling van scabiës (2023-01)

Artikel in PDF
A.S.H.J. Lokin, P.M.J.H. Kemperman

Het is alom bekend dat scabiës momenteel met een ware opmars bezig is, zo ook in Nederland. De oorzaak hiervan is niet goed bekend, maar de lockdowns ten tijde van de Covid-19 pandemie kunnen hier een rol in hebben gespeeld. Ook zijn de was- en luchtvoorschriften erg uitgebreid en niet voor iedereen even duidelijk en eenduidig. Tenslotte worden contacten met wie frequent huidcontact is nog niet altijd mee behandeld.

Effectieve behandelingen zijn gelukkig voorhanden waarbij resistentie in de praktijk tot op heden niet beschreven is. [1] Het falen van permetrine crème of gel is bekend, maar wordt verweten aan foutieve applicatie. Nemecek et al. onderzochten de correctheid van het toepassen van lokale behandeling. In 62% van de gevallen werd rondom de enkels niet ingesmeerd, gevolgd door de interdigitale ruimte van de tenen (33%) en het sacrale gebied bij 24%. [2] Sinds 1 november 2022 worden de ivermectine tabletten vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering, wat bovenstaand probleem mogelijk kan ondervangen.

Het gelijktijdig behandelen van huisgenoten en eventuele bedpartners is een belangrijk onderdeel van de behandeling, naast het correct toepassen van de hygiënemaatregelen. In de praktijk gaan deze aspecten helaas niet altijd goed. Goede voorlichting over de noodzaak hiervan is onontbeerlijk. Wij dienen ook de hand in eigen boezem te steken door te signaleren dat de NVDV scabiësfolder tot eind 2022 niet geheel up-to-date was, maar een nieuwe geüpdatete folder is januari 2023 online gezet. Zo ontbrak in de vorige versie, daterend uit 2015, het addendum dat kleding in een (dichtgeknoopte) vuilniszak op kamertemperatuur (18-20 graden) bewaard moet worden. Goed bedoelde initiatieven om alle kleding buiten op het balkon te zetten werken namelijk averechts: het metabolisme van de scabiësmijt daalt naarmate de temperatuur onder de 18 graden en boven de nul graden blijft. Met als gevolg dat zij langer dan 3 dagen kunnen overleven.

De noodzaak van goed voorlichtingsmateriaal is uiteraard al langere tijd bekend. Afgelopen maanden heeft de NVDV intensief samengewerkt met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), GGD Twente, GGD Zuid Limburg en GGD regio Utrecht. Begin 2023 is een animatievoorlichtingsvideo gelanceerd om patiënten binnen 1.30 minuut de allerbelangrijkste behandelonderdelen van de scabiësbehandeling uit te leggen. De initiatiefnemers van de animatievoorlichtingsvideo juichen het toe om patiënten in uw spreekkamer op deze video te wijzen. Momenteel is die alleen in de Nederlandse taal beschikbaar, maar er wordt op dit moment gewerkt aan meertalige versies.

Literatuur 

1. Sunderkötter C, et al. Increase of scabies in Germany and development of resistant mites? Evidence and consequences. Journal of the German Society of Dermatology. 2019 Jan;17(1):15-23.
2. Nemecek R, Stockbauer A, Lexa M, Poeppl W, Mooseder G. Application errors associated with topical treatment of scabies: an observational study. J Dtsch Dermatol Ges. 2020 Jun;18(6):554-559.

Correspondentieadres

Alexander Lokin
E-mail: a.s.lokin@amsterdamumc.nl